Türkiye'de ve Dünyada Doğrudan Yabancı Yatırımlar
     Fırsatlar, Riskler ve Ekonomik Etkiler

• Yayın Hakkında
• Özellikler
• Yorumlar
• İlave Dosyalar
• Satış/Tedarik

Kapat

---

  Tasarruf oranları yeterli seviyede olmayan ülkelerde büyüme hızını arttırmak ve kalkınarak
  gelişmiş ül- kelerin refah seviyesine ulaşabilmek için yabancı kaynağa daha fazla ihtiyaç
  duyulmaktadır. Daha fazla yabancı kaynak çekebilmek için ise hukuki ve ekonomik alanda
  gerekli yapısal düzenlemeleri yaparak güvenli bir yatırım ortamının sağlanması
  gerekmektedir. Yabancı kaynaklar açısından ise en cazip olan- lardan bir tanesi Doğrudan
  Yabancı Yatırımlardır. Çünkü değişen piyasa koşullarına göre ülkeye hızla girip çıkabilen
  portföy yatırımlarına göre zor zamanlarda ülkeyi terk edip istikrarsızlık yaratma olasılığı çok
  daha düşüktür. Doğrudan Yabancı yatırımlara karşı gerek akademik düzeyde, gerekse ülke
  ve firma yöneticileri arasında ilginin artmasının nedenlerinden biri 1980 sonrasında Doğrudan
  Yabancı Yatırım- larda görülen hızlı artıştır. DYY'nin hızlı büyümesi, küresel rekabetten ve
  finansal piyasalar ile mal ve faktör piyasalarındaki serbestleşme eğiliminden kaynaklanmıştır.
  Birsüredir, ticaret ve yatırım için küresel politika iklimi, ihracata dayalı büyüme ve gelişmenin
  en parlak döneminde olduğu kadar iyi değildir. Ancak sanayileşmeyi, ekonomik çeşitliliği ve
  yapısal dönüşümü desteklemek için yatırım çekme ve ihracatı teşvik etme ihtiyacı,
  gelişmekte olan ülkeler için herzaman- kinden daha fazla olmaktadır. Son yıllarda hem
  gelişmekte olan hem de gelişmiş ülkelerde kabul edilen birçok yeni sanayi politikasının
  neredeyse tamamı yatırım çekmeye önemli ölçüde güvenmektedir. Bu nedenle uluslararası
  yatırım pazarı giderek daha zor ve rekabetçi hale gelmektedir.
  Doğrudan yabancı yatırımlar, 1970'li ve 1980'li yıllarda daha çok sermaye ihraç eden
  gelişmiş ülkeler arasında gerçekleşmiş, 1990'lı yıllarla birlikte, giderek artan oranlarda
  gelişmekte olan ülkelere de git- meye başlamıştır. Gelişmekte olan ülkelerin Doğrudan
  Yabancı Sermayeye bakışlarında tarihsel süreç içerisinde önemli değişiklikler olmuştur. Genel
  olarak uluslararası yatırımcılara ve bunların yaptığı yatı- rımlara karşı büyük bir şüphe
  oluşmuştur. Doğrudan yabancı yatırımlara çok fazla ihtiyaç duyulan geliş- mekte olan
  ülkelerde bunlara şüphe ile yaklaşılmış; yabancı yatırımların ülke egemenliklerini tehlikeye
  sokacağı, orta ve uzun vadede gelirden daha çok döviz çıkışına yol açtığı ve dolayısıyla
  sömürgeciliğin bir aracı olduğu düşünülmüştür. Türkiye de yabancı yatırımlara tepki Tasarruf oranları yeterli seviyede olmayan ülkelerde büyüme hızını arttırmak ve kalkınarak
  gelişmiş ül- kelerin refah seviyesine ulaşabilmek için yabancı kaynağa daha fazla ihtiyaç
  duyulmaktadır. Daha fazla yabancı kaynak çekebilmek için ise hukuki ve ekonomik alanda
  gerekli yapısal düzenlemeleri yaparak güvenli bir yatırım ortamının sağlanması
  gerekmektedir. Yabancı kaynaklar açısından ise en cazip olan- lardan bir tanesi Doğrudan
  Yabancı Yatırımlardır. Çünkü değişen piyasa koşullarına göre ülkeye hızla girip çıkabilen
  portföy yatırımlarına göre zor zamanlarda ülkeyi terk edip istikrarsızlık yaratma olasılığı çok
  daha düşüktür. Doğrudan Yabancı yatırımlara karşı gerek akademik düzeyde, gerekse ülke
  ve firma yöneticileri arasında ilginin artmasının nedenlerinden biri 1980 sonrasında Doğrudan
  Yabancı Yatırım- larda görülen hızlı artıştır. DYY'nin hızlı büyümesi, küresel rekabetten ve
  finansal piyasalar ile mal ve faktör piyasalarındaki serbestleşme eğiliminden kaynaklanmıştır.
  Birsüredir, ticaret ve yatırım için küresel politika iklimi, ihracata dayalı büyüme ve gelişmenin
  en parlak döneminde olduğu kadar iyi değildir. Ancak sanayileşmeyi, ekonomik çeşitliliği ve
  yapısal dönüşümü desteklemek için yatırım çekme ve ihracatı teşvik etme ihtiyacı,
  gelişmekte olan ülkeler için herzaman- kinden daha fazla olmaktadır. Son yıllarda hem
  gelişmekte olan hem de gelişmiş ülkelerde kabul edilen birçok yeni sanayi politikasının
  neredeyse tamamı yatırım çekmeye önemli ölçüde güvenmektedir. Bu nedenle uluslararası
  yatırım pazarı giderek daha zor ve rekabetçi hale gelmektedir.
  Doğrudan yabancı yatırımlar, 1970'li ve 1980'li yıllarda daha çok sermaye ihraç eden
  gelişmiş ülkeler arasında gerçekleşmiş, 1990'lı yıllarla birlikte, giderek artan oranlarda
  gelişmekte olan ülkelere de git- meye başlamıştır. Gelişmekte olan ülkelerin Doğrudan
  Yabancı Sermayeye bakışlarında tarihsel süreç içerisinde önemli değişiklikler olmuştur. Genel
  olarak uluslararası yatırımcılara ve bunların yaptığı yatı- rımlara karşı büyük bir şüphe
  oluşmuştur. Doğrudan yabancı yatırımlara çok fazla ihtiyaç duyulan geliş- mekte olan
  ülkelerde bunlara şüphe ile yaklaşılmış; yabancı yatırımların ülke egemenliklerini tehlikeye
  sokacağı, orta ve uzun vadede gelirden daha çok döviz çıkışına yol açtığı ve dolayısıyla
  sömürgeciliğin bir aracı olduğu düşünülmüştür. Türkiye de yabancı yatırımlara tepki konusunda diğer gelişmekte olan ülkelerle benzer süreçleri yaşamıştır. Örneğin yabancı
  yatırımlar Osmanlı İmparatorluğu'nun sonunu hazırlayan kapitülasyonlarla eş tutulmuştur.
  Yabancıların Osmanlı topraklarındaki yatırımları vasıtasıy- la elde ettikleri büyük imtiyazlar,
  devlet yargısında elde ettikleri ayrıcalıklı konum o dönemde büyük zararlara neden olmuştur.
  Dolayısıyla yabancı yatırımların benzer zararları ülke ekonomisine vereceği endişesi yabancı
  yatırımlara karşı bir tepki doğurmuştur. Bu tür endişelerin büyük oranda aşıldığı gü-
  nümüzde gelişmekte olan ekonomiler Dünya genelindeki DYY akımlarından önemli paylar
  almaktadır.
  Türkiye ekonomisinin büyüme performansı tarihsel süreç içerisinde incelendiğinde hızlı
  büyüme dö- nemlerini durgunluk ya da küçülme dönemlerinin izlediği görülür. 1980 yılında
  başlayan dışa açılma ve serbestleşme döneminde de ekonomik sorunlar ve istikrarsızlıklar
  devam etmiştir. 2001 yılında yaşa- nan bankacılık kaynaklı finansal kriz, 2008 yılındaki
  global ekonomik kriz ve son olarak 2020 yılında Co- rona virüsü nedeniyle yaşanan finansal
  ve ekonomik kriz dönemlerinde istikrar bozulmuş ve büyümesekteye uğramıştır.