Taarruz Eğlendirerek Hükmetmek
     Halklara Karşı Kitle Kültürü

• Yayın Hakkında
• Özellikler
• Yorumlar
• İlave Dosyalar
• Satış/Tedarik

Kapat

---

  Kapitalizm ekonomik bir istismar sistemine indirgenemez. Emekçilerin, doğanın ve bizzat kendimizin günümüzdeki sömürüsü, güçlü bir tekno-liberal hayalin içselleştirilmesi sayesinde ve sürekli kendini yenileyen bir eğlendirme kültürü aracılığıyla sürüp gidiyor. Bugün hepimiz, tüm insani gerçek­likleri derinlemesine değişime uğratan ve bizi ekonomik insana (homo economicus) dönüştürme yolunda ilerleyen bir uygarlık biçimiyle karşı karşıyayız. Yalnızca bir üretim ilişkisi veya gelişmenin meyvelerinin paylaşımı meselesi değil, derin bir başkalaşım söz konusu. Kapitalizm, dünyanın birçok bölgesindeki yaşam biçimlerini tekbiçimleştiriyor ve tüketim toplumu idealini gezegenin büyük bir bölümüne yayıyor. Diğer bir ifadeyle, gerçek bir kitle kültüründe, yaşam tarzında ete kemiğe bürünüyor.
  
  Önsöz
  
  XX. yüzyılın başlarında kitlesel üretimin doğuşu kitlesel tü-
  ketimle örtüşür. Başta Ford olmak üzere patronlar, ürettikleri
  ürünlerin halkın önemli bir bölümü tarafından tüketilmesini
  sağlamak gerektiğini anlarlar. Kapitalizmin gelişimi işçilerin
  kendi ürettiklerini tüketebilmelerine bağlıdır. Bu ise ücret artışı
  ve üretim maliyetlerinin düşüşüyle ilişkilidir. Yaşam biçimlerindeki
  bu ?iyileşme" işçilere, mesleklerin ve mesleki değerlerin yok
  oluşu, çalışma koşullarının kötüleşmesi (tekdüzelik, zahmetlilik,
  niteliksizleşme...), kırsaldan kentsel ve endüstriyel bölgelere
  zorunlu göç gibi küreselleşmenin olağan sonuçlarına katlanma
  imkânı tanır. Endüstriyel kapitalizm, çalışanları o zamana kadar
  başlıca geçim kaynağı olan ve toplumsallaşma ağlarını oluşturan
  kırsal ve evsel çevreden kopararak teslimiyete zorlar. Böylece
  birçok faaliyet işçileri büyük sanayi tarafından üretilen malları
  satın almak zorunda bırakarak ticari ve parasal alanın bir parçası
  haline gelir.
  Çalışanların bu şekilde ehlileştirilmesine genellikle ?kitle kültürü"
  adı verilen bir kültürün gelişimi eşlik eder. Bu kültür, ?sanayinin
  yasalarına göre tasarlanmış, üretilmiş ve insanlara herhangi
  bir meta gibi dayatılmış yapıt, nesne ve tutumlar bütünü" olarak tanımlanabilir. Spor ve turizm, ABD'nin kitle kültürü-
  nün merkezi olmasından ve büyük çaplı kültür endüstrilerinin
  gelişiminden önce, sanayinin beşiği olan İngiltere'de doğar. Boş
  zaman etkinlikleri ve mülkiyet merkezli bir evren o dönemde
  gelişmeye başlar. XX. yüzyıl boyunca, dünyanın birçok bölgesindeki
  yaşam biçimleri tekbiçimleştirilir ve tüketim toplumu ve
  imgelemi gezegenin büyük bir bölümüne yayılır. İşçi sınıfının,
  iş güvencesi, ücret artışı, kitlesel tüketim ve boş zaman etkinliklerine
  dayalı ?Fordist" düzenle bütünleşmesi sağlandıktan sonra,
  sermaye ve emek arasındaki gerilimler, gelirlerin paylaşımı -sermaye
  birikiminin sınırlandırılması- ve çalışma koşulları üzerine
  odaklanır.
  Bugün, büyük oranda komünist partilerce yönlendirilen işçi
  hareketi (en mücadelecileri bile), endüstriyel kapitalizmle ortaya
  çıkan yaşam biçimlerinin köklü sorgulamasını artık terk etmiş
  durumdadır. Bu terk ediş, eski dönemlerin ?bozgunculuğuna"
  ve direnişlerine övgüler dizmeye hevesli solun ve aşırı solun, toplumsal
  bağları bertaraf etmeye devam eden bugünkü süreçlere
  pek ala uyum göstermesini kısmen açıklıyor. Üretimin akılcı-
  laştırılmasıyla doğan ilerlemeci eski söylem (teknolojik bilimsel
  ilerlemelerle toplumsal ilerleme arasında doğrudan bağ olduğuna
  ilişkin inanç) hala canlılığını koruyor.
  Gerçekle tüm bağlarını yitirmiş olmalarına ve yeterince eleş-
  tirel ve birleştirici bir söylem geliştirmekten uzak olmalarına
  karşın ilerici güçler, sözüm ona gericileri ya da moda bir terim
  kullanmak gerekirse ?Fransız usulü yeni tutucuları" ifşa etmekte
  inat ediyorlar. Daniel Lindenberg'in Düzene Çağrı. Yeni Gericiler
  Üzerine Araştırma2 başlıklı popüler denemesi bunun karikatürize
  bir örneğidir. Tehlike altındaki demokrasiye ve liberalizme
  övgüler dizmek gibi bildik ahkâm kesmelere ek olarak yazar, kitle kültürü eleştirisinin ?gerçek bir gerileme" ile benzerlikler
  taşıyabileceğini ve ?eşitlikçi tutku"yu tehdit edebileceğini ileri
  sürüyor. Yazara göre bu tür ?gençlik karşıtı" bakış açıları, ?kitle
  turizmini günümüzdeki çöküşün bir metaforu olarak"3
   alabilir
  ve ?özellikle yeni gericilerin coşkusunu" tetikleyebilir, zira ?kitleselleşmenin
  olduğu her yerde, eleştiri zincirden boşalmaktadır"4
  .
  Bu cümlelerin altında yatan aslında şudur: Günümüzdeki yozlaşmanın
  ve kültürel sanayilerin her türlü eleştirisi, entelektüel
  zadegancılık ve kentsoylu seçkincilik arasında gözden düşürülmek
  istenmektedir.
  Eleştiri bu şekilde cılızlaşalı uzun yıllar oluyor. Nitekim on
  yıl önce, Amerikalı ünlü sosyolog [toplumbilimci] Christophe
  Lasch, ?demokrasi ile tüketim mallarının serbest dolaşımı birbirine
  o kadar çok karıştırıldı ki kültürün sanayileşmesine karşı
  dile getirilen eleştiriler, bizzat demokrasiye yöneltiliyormuş gibi
  kendiliğinden reddedilmektedir; buna karşılık, bir zamanlar zenginlerin
  ayrıcalığı olan bir dizi seçeneğe herkesin erişimini sağ-
  ladığı düşüncesiyle kitle kültürü savunulur noktaya gelmiştir"5
  .
  Bir asırdan beri, halk kültürünün özerk biçimlerini aşındırmak,
  toplumsal bağları yok etmek ve her zaman yeni ürünlerin tüketicisi
  haline dönüştürülmüş bireylerden oluşan yapay bir dünya
  yaratmak amacıyla uygulamaya konan tüm icraatlar demokratikleşme
  adına yapılmış gözüküyor.
  Davranışlarda ve arzulardaki bu tekbiçimleştirme, kendini
  (toplumsal, mekânsal, zamansal, vb) tüm engellerin aşılması
  olarak sunuyor. Bu kabul edilmiş ve talep edilmiş beyinsizleş-
  tirme bağlamında tüm itirazcı entelektüeller kitle kültürüne
  yeniden itibar kazandırıp duruyorlar. Öte yandan solun bir kısmı,
  en güçlü kitleselleştirme ve bensizleştirme aracı internetin yaygınlaştırılmasına etkin bir biçimde katılmıştır. Bu yeni teknolojiler,
  mutluluğu teknik ilerlemeyle eşleyen eski ilerlemeci
  retoriğin yeniden kanatlandığı bir dönemde, geçmişin ağırlıklarından
  kurtulmak için en etkili aracı temsil ettiler. Web'in bu
  ilk pazarlayıcıları, paslanmış ancak gerçeklikte bir karşılığı olan,
  baskıcı, hiyerarşik bir kapitalizmi aştıklarını sanarak yanıldılar.
  Bu coşku, kapitalizm sanal dünyada yoğun bir .