Senglah'ın Tematik Sözlüğü (İsimler)

• Yayın Hakkında
• Özellikler
• Yorumlar
• İlave Dosyalar
• Satış/Tedarik

Kapat

---

  Senglâh, Mirzâ Mehdî Hân Esterâbâdî tarafından 1758-1760 yılları arasında yazılmış
  Çağatayca-Farsça bir sözlüktür. Mehdî Hân, bu eseri Afşar Hânedanı Nadir Şah'ın isteği
  üzerine yazmıştır. Alî Ş'ir Nevâyî'nin eserlerinde bulunan sözcüklerin anlamlarını açıklamak
  için kaleme alınmış olan eser, Çağatay Türkçesinin en önemli sözlüğü olarak da kabul
  edilmektedir. İçerdiği zengin dil malzemesi yönüyle de kendisinden sonra yapılan birçok
  sözlük çalışmasına kaynaklık etmiştir.
  Senglâh, üç temel bölümden oluşmaktadır. Eserin ilk bölümü; Çağatayca gramer kurallarının
  ele alındığı Mebani'ü'l-lûga bölümüdür. Bu bölümde, Çağatayca bazı dil husûsiyetleri Farsça
  açıklamalarla verilmiştir. Eserin ikinci bölümü; çalışmamıza temel teşkil eden sözlük
  bölümüdür. Bu bölümde Türkçe ve Moğolca binlerce isim ve fiil madde başı yapılarak Farsça
  açıklanmıştır. Eserin son bölümü ise bir tezyil bölümüdür. Bu bölümde Nevâyî'nin bazı
  eserlerinde yer alan Arapça ve Farsça kelime ve deyimlerin açıklamalarına yer verilmiştir.
  Çalışmanın konusu Senglâh'ın sözlük bölümünde yer alan isim maddeleri ile bunlar için
  verilen Farsça açıklamalardır. Eserde madde başı sözcükler için verilen Farsça anlam
  açıklamaları Türkçeye aktarılmış ve tematik bir sözlük oluşturulmuştur.
  Çalışma; giriş, tematik sözlük, motamot karşılığı verilen kelimeler dizini ve alfabetik sözlük
  bölümlerinden oluşmaktadır.
  Çalışmanın Giriş bölümünde; sözlük türleri, tematik sözlükler, Türk dilinin tarihî
  dönemlerine ait tematik sözlükler, yakın dönemde kitap ve tez boyutunda yapılmış Türkçe
  tematik sözlükler, Mirzâ Mehdî Hân Esterâbâdî ve eserleri, Senglâh'ın yapısı ve nüshaları ile
  çalışmanın yöntemi ve Senglâh'ın tematik tasnifi hakkında bilgiler verilmiştir. Çalışmanın
  Tematik Sözlük bölümünde Senglâh'ın sözlük kısmında yer alan isim ve isim soylu madde
  başları ile bunlar için verilen Farsça madde açıklamaları Türkçeye çevrilerek tematik
  sınıflandırma yapılmıştır. Sınıflandırma, anlam ilişkileri bağlamında ana ve alt temalar
  şeklinde yapılmıştır. Belirlenen ana ve alt temalar, eserde yer alan söz varlığı el verdiğince ve
  anlam ilgileri göz önünde bulundurularak genelden özele doğru oluşturulmuştur. Bu
  kapsamda 30 ana tema belirlenmiştir. Belirlenen 30 ana tema da kendi içinde alt temalara
  ayrılmıştır. Bu alt temaların sayısı 500'ün üzerindedir. Çalışmanın Motamot Karşılığı Verilen
  Kelimeler Dizini bölümü eserde anlam açıklaması verildikten sonra Arapça ve Farsçadaki
  motamot karşılığı verilen madde başı sözcüklerin indeksini içermektedir. Çalışmanın son
  bölümünü oluşturan Alfabetik Sözlük bölümünde ise tematik tasnifi yapılmış bütün madde
  başlarının alfabetik sözlüğü verilmiştir.