İslam Felsefesinde İnayet
     İbn Sina Örneği

• Yayın Hakkında
• Özellikler
• Yorumlar
• İlave Dosyalar
• Satış/Tedarik

Kapat

---

  İnsanın varlığı kadar eskiye götürülebilen felsefenin, kavramlar üzerine inşa edildiği bir
  gerçektir. Kavramlar, felsefi disiplinlerin genel yaklaşımları içerisinde belirli anlamlar
  kazanmaktadır. İnâyet kavramı da felsefe tarihi içerisinde yoğun bir şekilde işlenen
  kavramlar arasında yerini almaktadır. Çok geniş bir anlam zenginliğine sahip olan inâyet
  kavramı, Tanrı-âlem ve insan ilişkisine ışık tutmaktadır. Ayrıca inâyet, çoğunlukla kötülük
  problemi tartışmalarına dair ortaya konulan iyimser yaklaşımlarda başvurulan bir kavram
  olarak da karşımıza çıkmaktadır.
  Antik çağdan beri inâyete dair lehte (Stoacılar, Eflatuncular, Peripatetikler ve Helenistik
  Okul) ve aleyhte (Epikürcüler) çeşitli görüşler ortaya konulmuştur. İslam filozofları
  arasında Kindî, inâyeti nizâm delili, tedbîr kavramıyla; Fârâbî, sudûr teorisi ve erdemli
  toplum düşüncesiyle ilişkilendirerek değerlendirmektedir. Âmirî'ye gelince o da meseleye
  sudûr teorisi ekseninde yaklaşmaktadır. İbn Sînâ'nın felsefî sistemi içerisinde ise inâyet
  ontolojik, epistemolojik ve ahlakî boyutları olan merkezi bir kavram halini almıştır. Ona
  göre inâyet, Allah'ın her şeyi mutlak bilgisiyle bilmesi (hikmet), yaratması ve
  yarattıklarının varlığını sürdürmesi (cömertlik) ve mümkün en mükemmel iyilik düzenini
  var etmesidir (kudret). İbn Sînâ, ayrıca inâyetin neredeyse bütün tanımlarında iyilik
  düzenini vurgulamakta, kötülük problemini de İlk Sebeb dışındaki varlıklardaki çokluk ve İnsanın varlığı kadar eskiye götürülebilen felsefenin, kavramlar üzerine inşa edildiği bir
  gerçektir. Kavramlar, felsefi disiplinlerin genel yaklaşımları içerisinde belirli anlamlar
  kazanmaktadır. İnâyet kavramı da felsefe tarihi içerisinde yoğun bir şekilde işlenen
  kavramlar arasında yerini almaktadır. Çok geniş bir anlam zenginliğine sahip olan inâyet
  kavramı, Tanrı-âlem ve insan ilişkisine ışık tutmaktadır. Ayrıca inâyet, çoğunlukla kötülük
  problemi tartışmalarına dair ortaya konulan iyimser yaklaşımlarda başvurulan bir kavram
  olarak da karşımıza çıkmaktadır.
  Antik çağdan beri inâyete dair lehte (Stoacılar, Eflatuncular, Peripatetikler ve Helenistik
  Okul) ve aleyhte (Epikürcüler) çeşitli görüşler ortaya konulmuştur. İslam filozofları
  arasında Kindî, inâyeti nizâm delili, tedbîr kavramıyla; Fârâbî, sudûr teorisi ve erdemli
  toplum düşüncesiyle ilişkilendirerek değerlendirmektedir. Âmirî'ye gelince o da meseleye
  sudûr teorisi ekseninde yaklaşmaktadır. İbn Sînâ'nın felsefî sistemi içerisinde ise inâyet
  ontolojik, epistemolojik ve ahlakî boyutları olan merkezi bir kavram halini almıştır. Ona
  göre inâyet, Allah'ın her şeyi mutlak bilgisiyle bilmesi (hikmet), yaratması ve
  yarattıklarının varlığını sürdürmesi (cömertlik) ve mümkün en mükemmel iyilik düzenini
  var etmesidir (kudret). İbn Sînâ, ayrıca inâyetin neredeyse bütün tanımlarında iyilik
  düzenini vurgulamakta, kötülük problemini de İlk Sebeb dışındaki varlıklardaki çokluk ve bilkuvveliğe dayandırarak çözmeye çalışmaktadır. Bunun yanı sıra onun, âlemin tamamına
  yayılmış olan inâyet içerisinde, kötülüğün bir nevi yok mesabesinde olduğunu gösterme
  gayreti de göze çarpmaktadır.
  Sonuç olarak şu söylenebilir ki, İbn Sînâ ile birlikte inâyet, kötülük problemi içerisindeki
  dar bağlamından sıyrılmakta ve felsefenin bütün konularıyla ilişkili olan varlık, zorunluluk
  gibi bir kavram haline gelmektedir. Başka bir deyişle İbn Sînâ felsefesinde bütün yollar bir
  şekilde inâyete çıkmaktadır.