İngiliz Said Paşa ve Günlüğü (Jurnal)

• Yayın Hakkında
• Özellikler
• Yorumlar
• İlave Dosyalar
• Satış/Tedarik

Kapat

---

  Said Paşa, genellikle Sultan II. Abdülhamid devri başları mevzu bahis olduğunda anılan, Midhat Paşanın sürgünü ve Ali Suâvi hadisesi sebebiyle adı sık sık telaffuz edilen biridir. Ancak bu telaffuz genelde dar bir çerçeve içerisinde kalır. Dahası Mâbeynde görev aldığından yer yer zamanın Mâbeyn Başkâtibi Küçük Said Paşa ile karıştırılır. Bununla birlikte Said Paşanın hayatı çok farklı bir çizgide seyretmiştir. Uzun yıllar İngilterede bulunduğundan genellikle İngiliz tesirine açık noktalardaki vazifelere getirilir. Öncelikle İngiliz nüfuzunun en çok kendisini hissettirdiği bahriyede, İngiliz desteğine ihtiyaç duyulduğu dönemde Mâbeynde görevlendirilir. İngiliz basınına bakıldığında bu görevlendirmelerin memnuniyetle karşılandığı veya azledilmesinin teessüfe yol açtığı görülmektedir. Öte yandan, üzerinde açık bir Avrupa desteği olan Midhat Paşanın azli ve sürgününü, Tersâne Konferansı kararlarının hafifletilmesini veya Ayestefanos Anlaşmasının, Kıbrıs verilerek Berlin anlaşmasında baypas edilmesini Sultan II. Abdülhanmid, hep Said Paşa eliyle gerçekleştirmiş, böylece İngiliz desteğini veya tepkisini, asgariye taşımaya çalışmıştır. Nitekim Sultan Hamid, Zeytun Ermeni olaylarında İngilizleri yemlemek için yine Said Paşanın eline ihtiyaç duymuş, İngilizlerin atanan her görevliyi şikâyet konusu ettiği bir anda son bir hamleyle Said Paşa sahaya sürmüştür. Diğer yandan Said Paşa, Mâbeynde göreve başlamasının hemen ardından Jurnal adını verdiği bir günlük tutmaya başlamıştır. Olayları günü gününe işlediği bu eser, gerek İstanbul, gerekse taşradaki faaliyetlerini, gözlem ve tahlillerini içerir. Zeytun Ermeni olaylarına dair önemli bilgiler verdiği gibi Taife sürülen Damat Mahmud Paşanın Taif mektupları veya Konya valilik yılları gibi pek çok konuyu işler. Yakın dönem tarihi kaynakları arasında sayılabilecek niteliktedir.