İktidarın Dört Evresi
    (Kanuni Döneminde Meşrutiyet ve Rıza)

• Yayın Hakkında
• Özellikler
• Yorumlar
• İlave Dosyalar
• Satış/Tedarik

Kapat

---

  Bu çalışmada Kureyş kökenli olmayan bir unsurun, yani Osmanlı hanedanının kendisini hangi
  gerekçelerle meşru ilan ettiği sorunsalına odaklanılmıştır. Burada Osmanlı İmparatorluğu örneği ile
  bir İslam imparatorluğunun meşruiyet ve rıza dinamiklerini nasıl şekillendirdiği ve bu sürecin dört
  aşamada nasıl tamamlandığı ortaya konulmuştur. Birinci aşamada, bir tür toplumsal mukaveleye
  dayanan İslam siyaset düşüncesinin, Allah'ın halifeliği söyleminin pratiğiyle nasıl ilahî seçim
  teorisine dönüştüğü sorgulanmıştır. Bu aşamada Perso-Grek öğretisinden de esinli olarak, siyasi erk
  doğrudan hesap verilebilirliği reddetmiş ve güçlerinin kaynağını doğrudan Allah'a yöneltmiştir. İkinci
  aşamada ise egemen sınıf, bu teoriyi meşrulaştırmak ve gücünü tescillemek için ulemayı nasıl
  kullanacağını bilmiş ve ulemayı devlet kadrosuna eklemlemiştir. Artık yeni tip ulema, devletle yatay bir
  ilişki kurma yöntemi yerine, yöneticilerle dikey bir ilişki kurmayı seçmiş ve iktidara boyun eğmiştir.
  Abbasilerle başlayan bu süreçte Mansur'un şansölyesi olan İbn Mukaffa'nın yoğun etkisi vardır ve bu
  etki kendini en iyi patrimonyal iktidarın zirvesini temsil eden 16 asır Osmanlısında açığa çıkarır. Bu
  anlaşılabilir bir durumdu çünkü İbn Mukaffa, merkeziyetçi İran yönetimi fikrine aşinaydı. Üçüncü
  aşamada hükümdarlar bu aygıtlar sayesinde çifte hakimiyet rejimini tercih etmişlerdir. Siyasal erk,
  sadece dünyevi bir yönetici olarak değil, manevi bir rehber, Allah'ın velisi, mehdi ve müceddid olarak
  halkın karşısına çıkar. Bu kavramlar Me'mun, Timur ve Kanuni tarafından sıklıkla kullanılmıştır. Son
  aşamada ise hükümdarlar aşkın emperyal davranış tipini seçmiş, aşkıncı ve geri çekilmeci davranış
  tarzını benimsemişlerdir. Bu çalışma, Kanuni'den örnekle aslında İslam, Perso-Grek, Türk-Moğol ve
  Akdeniz kültürlerinin kümelendiği bir havzada entelektüel düşüncede ideal ve meşru egemeni
  sorgular.