Çeşitli Yönlriyle 1. Dünya Savaşı

• Yayın Hakkında
• Özellikler
• Yorumlar
• İlave Dosyalar
• Satış/Tedarik

Kapat

---

  Yazar: Abdullah Cüneyt KÜSMEZ - Asaf ÖZKAN / Erkan
  CEVİZLİLER - Mehmet Burak BÜYÜKTOPÇU - Mehmet
  ÇANLI
  Mustafa ÖZYÜREK - Nusret ERSÖZ - Samet KALECİK -
  Yücel ÖZTÜRK
  
  Coğrafi keşiflerden itibaren dünyanın büyük bölümünde koloniler ve ticari tesisler kurarak buralardaki kaynakları kendi anavatanlarına taşımak suretiyle zenginleşen
  büyük devletler, sanayi inkılâbından sonra hızla endüstrileşmeye başlamışlardı. Sanayileşme ve üretimdeki artış, yeni sömürge alanlarına, dolayısıyla hammadde ve pazara
  duyulan ihtiyacı da beraberinde getirmişti. Böylelikle teknolojik üstünlüğe bağlı olarak; siyasi, askeri ve ekonomik açıdan cihan hâkimiyeti için bir rekabet ortaya
  çıkmıştı. Dünya siyasetinde XX. Yüzyıla kadar İngiltere, Fransa ve Rusya söz sahibi konumdayken, artık Almanya ve İtalya da sömürgecilik yarışına katılmış, Avusturya
  Macaristan İmparatorluğu da bu rekabete dâhil olunca üçlü ittifak ortaya çıkmıştı. Diğer tarafta ise İngiltere, Fransa ve Rusya itilaf bloğunu oluşturmuştu.
  Bu iki blok arasında her anlamda amansız bir rekabet ortaya çıkmıştı. Asgari müştereklerle ortaya çıkan İtilaf ve İttifak bloku, zaman içerisinde silahlanmaya başlamış,
  kendi aralarında siyasi ve askeri anlaşmalar yaparak, on milyonlarca askeri seferber edip büyük ordular hazırlamışlardı. Kaçınılmaz büyük bir savaş an meselesi iken,
  beklenen kıvılcımın çıkması çok da uzun sürmemişti. Avusturya Veliahdı Arşidük Ferdinand'ın 28 Haziran 1914'te Sırplı bir milliyetçi tarafından öldürülmesi, tarihte en
  çok insan kaybına yol açan savaşlardan birinin patlak vermesine yol açmıştı. İtalya, savaşın başlamasından sonra İtilaf Devletleri tarafına geçmiş, Bulgaristan İttifak
  grubunda yer almıştı. 1917 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nin İtilaf blokuna dâhil olması savaşın seyrini değiştirmişti. İttifak Devletleri içerisinde yer alan, daha
  Trablusgarp ve Balkan Savaşları'nın etkilerini üzerinden atamayan Osmanlı Devleti ise savaşın henüz başlarında tarafsız kalacağını duyurmuştu. Ancak zaman içerisinde
  iç ve dış politikada meydana gelen birtakım hadiseler bu tarafsızlığın daha uzun süre muhafaza edilememesine yol açmıştı. Osmanlı Devleti savaşa katılmayı, daha önce
  kaybedilen yerleri geri almak için bir fırsat olarak görmüştü. Karadeniz'de yaşanan hadisenin de etkisiyle Almanya, Avusturya-Macaristan ve Bulgaristan'ın yanında
  savaşa dâhil olmak zorunda kalınmıştır. Bir Avrupa savaşı niteliğinde başlayan savaş, koloniler yoluyla dünyanın büyük bölümüne yayılmış, Dünya Savaşı hüviyetini
  kazanmıştı. Dört yıl süren bu savaşta milyonlarca asker ve sivil hayatını kaybetmişti. Savaşın sonunda bazı imparatorluklar tarihe mâl olmuş, bazıları ise büyük oranda
  toprak kaybına uğramış, rejim değişiklikleri meydana gelmiş ve dünya siyasi haritası değişmiştir.
  Osmanlı Devleti, Birinci Dünya Savaşı öncesinde, Balkan Savaşları başta olmak üzere daha önceki savaşlarda alınan mağlubiyetlerden de tecrübe edinerek, orduda
  birtakım yeni uygulamaları hayata geçirmiştir. Askeri teşkilatta daha önceki dönemlerde yapılan yeniliklerden ayrı olarak; teşkilat, eğitim, emir-komuta zinciri, tayin ve
  terfi usulleri, asker alma, silah ve cephane gibi birçok farklı hususta düzenlemelere gitmiştir. Teknolojik gelişmelere paralel olarak XX. Yüzyıl başlarından itibaren
  havacılık faaliyetleri de hız kazanmış ve muharebelerde önemli bir etken haline gelmişti. Osmanlı Devleti bu gelişmeleri yakından takip ederek Havacılık Komisyonu'nu
  kurmuş, uçak istasyonları ve havacılık okulları vasıtasıyla gerekli donanımları oluşturmaya çalışmıştır. Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı Hava Kuvvetleri çeşitli
  cephelerde zor şartlar altında görevlerini yerine getirmiştir. Osmanlı Ordusunda Balkan Savaşları sonrası dönemde yapılan reform hareketlerinden biri de ordunun iç
  haberleşmesiyle ilgili idi. Bunun için 1914 yılında bir Muhabere Talimatnâmesi hazırlanmış ve bu alandaki düzenlemeler sayesinde Osmanlı Ordusu dört yıllık savaş süresince mevcut imkânlarının çok ötesinde mücadeleler gerçekleştirmiştir.
  Osmanlı ordusunun savaştığı cepheler Kafkas, Kanal, Irak, Hicaz-Yemen, Suriye-Filistin, Çanakkale ile müttefiklerine destek olmak için asker gönderdiği Makedonya,
  Galiçya ve Romanya Cepheleridir. Savaşın başında ilk açılan cephe olması ve Rus kuvvetleri karşısındaki geri çekilmenin de etkisiyle meydana gelen olaylar açısından
  Kafkas Cephesi büyük önem taşımaktadır. Sarıkamış Harekâtı ve burada başarısız olunması üzerine Rus ordusunun Kafkaslardan içeriye doğru ilerleyişi, cephe hattında
  ve gerisinde bulunan sivil halkı da olumsuz etkilemişti. Ancak Bolşevik İhtilali nedeniyle Rusya'nın savaştan çekilmesi ve Brest-Litowsk Barışı'nın imzalanmasının
  ardından Türk ileri harekâtı gerçekleşmiş, işgal edilen bölgeler geçici de olsa geri alınmıştı. Tüm bu gelişmeler ve işgal yıllarında Ermeni komitecilerin Türk-İslam halka
  yaptığı mezalimler, ana kaynaklarda ve toplum hafızasında yer tutmaktadır. Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı ordusunun önemli mevkilerinde Alman askeri subaylar da
  görev almış olup, bunlardan biri Friedrich Freiherr Kress von Kressenstein idi. Filistin Cephesi'ndeki görevinin akabinde 1918'de Kafkas Cephesi'ne gönderilmişti.
  Bununla, Abhazya ve Gürcistan bölgelerindeki Türk nüfuzunun kırılarak Bakü petrollerinin elde edilmesi gibi Alman menfaatlerinin yerine getirilmesi amaçlanmaktaydı.
  Savaşın son döneminde Almanların Kafkaslardaki siyaset ve faaliyetlerini ortaya koyması açısından son derece önemli olan Kressenstein'in hatıraları, Türk ilim dünyasına
  henüz kazandırılmamıştır.
  Dünyanın birçok bölgesine yayılan böylesine büyük bir savaşta, kitleleri ikna ve kontrol emek de son derece önemlidir. Çeşitli alanlarda yapılan bu propagandalara Birinci
  Dünya Savaşı yıllarında da rastlanılmaktaydı. Büyük devletler, hem anavatanlarında hem de sömürgelerinden asker elde edebilmek için toplumun vatan sevgisi ve
  kahramanlık duygularını harekete geçirmek istemişlerdi. Bu amaçla birçok yöntem kullanılmış olup, bunlardan biri de posterlerdi.