Dergâh-ı muallâ hiç böyle anlatılmadı

Geçtiğimiz aylarda 10 cilt halinde yayınlanan Antik Çağ’dan 21. Yüzyıla Büyük İstanbul Tarihi, Belde-i tayyibe, Dârü’l-hilâfeti’l-aliyye, Hasretü’l-mülûk diye adlandırılan şehirlerin sultanı İstanbul hakkında yaızlan en kapsamlı eser olma özelliği taşıyor. İBB Kültür  A.Ş. ve İSAM işbirliğiyle yapılan yayın, şehri topografyası, mimarisi, dini ve sosyal hayatı, yönetimi ve iktisadi hayatıyla bir bütün olarak ele alıyor. Tarihçi, edebiyatçı ve akademisyenlerden oluşan giniş bir yayın danışma kurulu var eserin: Hail İnalcık, İlber Ortaylı, İskender Pala, Haluk Dursun, Mehmet Genç, Erhan Afyoncu, Beşir Ayvazoğlu, Sadettin Ökten, Uğur Derman, Çiçek Derman, Feridun Emecen, Mehmet İpşirli, Coşkun Çakır, Kemal Beydilli, İsmail Erunsal, Korkut Tuna, Tuncay Başoğlu, Mustafa İsmet Uzun, Yunus Uğur ve Turhan Kaçar.

270 akademisyenin imzasının bulunduğu eserde konular, makaleler halinde yazılmış. Ana makaleler içinde ele alınan, ancak orada yeterince üzerinde durulamayan konular, daha iyi anlaşılmak adına ilave edilen çerçeve ve derkenar yazılar ile derinlikli olarak incelenmiş. Şehrin tarihi 400 yazıda ele alınmış.

Eserde İstanbul’un, tarihî serüvenini aktarmaya yardımcı olacak haritalara, minyatür, gravür, resim, fotoğraf, ferman, berat vb. arşiv belgesi, yazma, hat, tezhip, ebru gibi eserlere, süslemelere, mekân-bina görsellerine ve grafiklere çoklukla yer verilmiş. Böylelikle İstanbul’un güzelliği ansiklopedinin genel havasına sirayet etmiş.

EMPERYAL DÖNÜŞÜMLER

Eserin “Emperyal Dönüşümler” başlığını taşıyan birinci cildinde, şehrin siyasi, zihni, sosyal, dini ve mimari alandaki büyük dönüşüm ve buhranları inceleniyor. En dikkat çekici ciltlerden biri dördüncü cilt. Giyim kuşamdan, yemek kültürüne, halk eğlencelerinden törenlere uzanan derinlikli bir tarih okuması “İstanbul Toplumu”. Kahvehaneler, hamamlar, piknik ve gezinti alanları da bu ciltte. “İstanbul’da Edebiyat, Sanat ve Kültür” başlığı altındaki yedinci cilt de edebiyatseverlerin ilgisini çekecek nitelikte. 10. cildin başlığı “Hafızalardaki İstanbul”. Beşir Ayvazoğlu’nun soruları eşliğinde Semavi Eyice, Mehmet Şevket Eygi, Nevzad Atlığ, Saadettin Ökten, M. Orhan Okay, Hüsrev Hatemi, İnci Enginün, Hilmi Yavuz ve Gülbün Mesara hatıra ve gözlemlerini anlatıyor. Turgut Cansever ve Tâhir Olgun da (Tâhirü’l-Mevlevî) dergi sayfalarındaki söyleşi ve yazılarıyla da bölüme zenginlik katıyor. Bölüm, Cumhuriyet’in ilk yıllarından itibaren şehrin ihmaline, yıkımlarına, imarına, kısacası büyük değişimlere şahit olmuş, bu değişmelerde rol almış kültür, sanat, edebiyat ve bilim hayatımızın seçkin simalarının anlatımlarıyla şehrin geçmişi kadar geleceğine de ışık tutan bir “sözlü tarih” çalışması.

Kaynak: www.star.com.tr